من پاسخم را از جناب رفیع صافی گرفتم

در این تردیدی نیست که زبان فارسی امروز در ایران نه آن زبان پهلوی ساسانی بلکه زبان کاملاً متأثر از زبان فارسی یا دری خراسانی است که از خراسان قدیم و از مشرق بسوی مغرب و فارس گسترش یافته است. زبانی که امروز زبان رسمی ایران و زبان فارسی است، آن زبان پهلوی ساسانی نیست. زبانی است که از خراسان شرقی، از بلخ و بخارا بدانجا رفت و بر زبان پهلوی ساسانی چیره شد. زبان فارسی، یا دری و یا تاجکی امروز ، در سده های دور در دو کنار دریای آمو و در شهرهای شرقی خراسان شکل گرفت و رشد کرد. قدیم ترین نظم و نثر فارسی دری در بادغیس، مرغاب، سیستان، جوزجان، بلخ، ثمرقند و بخارا بوجود آمد. شاعران و نویسندگان چون: عباس مروزی، حنظله بادغیسی، محمد بن وسیف سیتانی، ابو حفص ثمرقندی، ابوالموید بلخی، جوزجانی، رودکی و غیره. از این رو است که امروز علی رغم مخالفت آدم های متعصب و قوم گرا، دری ستیز یا فارسی ستیز در افغانستان و بیرون از آن زبان های به نام فارسی در ایران، دری درافغانستان و تاجکی در تاجکستان یک زبان اند و این سه نام بر یک زبان است. آنچی را که آقای صافی هم به صراحت نگاشته اند.
جناب سمیع صافی آنگونه که خودشان می گویند به زبان فارسی و دری نه به عنوان دو زبان جداگانه بلکه از زاویه ی تاریخی و رشد زبان نگاه می کنند. اما کسانی که زبان را ابزاری در جهت مقاصد سیاسی و تبعیض و بی عدالتی قومی و زبانی در افغانستان بکار می برند، فارسی و دری امروز را دو زبان مختلف و جدا از هم تلقی می کنند. برای آنکه جلو رشد و انکشاف و حتی بقای زبان دری یا فارسی را در افغانستان بگیرند. من در یکی از نوشته های این گونه آدم های مغرض و متعصب خواندم که نگاشته بود : ببنید برخی از کسانیکه مزدور ایرانی ها هستند و برای فرهنگ ایرانی تبلیغ می کنند، به جای "میرمن" کلمه "بانو" را بکار می برند و به جای پوهنتون ، دانشگاه می نویسند.

جناب صافی بسیار دقیق فرموده اند که وقتی به دری یا فارسی گپ بزنم می گویم دانشگاه می روم اما به پشتو پوهنتون را بکار می برم. یقیناً این استفاده ی درست زبان است. اگر گفته شود که: زه دانشگاه ته حم، زبان را درست استفاده نکرده ایم.

با تشکر از جناب رفیع صافی امید وارهستم که بحث ایشان راهگشای خوبی باشد برای استفاده ی درست زبان و کار برد واژه های هر زبان در جای خودش بدون تعصب و تبعیض و نادانی.

اینک توجه خوانندگان کابل پریس را به پاسخ آقای رفیع صافی جلب می کنم:

« سلام به جناب اندیشمند: خوشحالم که شما لا اقل به رغم دیگران، پرسش های را در این زمینه مطرح می کنید. به پاسخ شما می پردازم.

در نبشته ی خود مکرراً تأکید کرده ام:

1- زبان "دری" زبان ادبی مردم افغانستان، ایران و تاجکستان است، ازینرو استفاده ی واژگان نامبرده در هر سه کشور مروج است. شما اگر از یک ایرانی با سواد بپرسید، صد در صد به شما از اصالت زبان دری و واژه های ناب آن تعریف خواهد کرد. من یگانگی زبان فارسی و دری را رد نمی کنم، بلکه مانند مؤرخین و زبان شناسان به این عقیده استم که زبان فارسی در زبان دری مدغم شده و از این رو یگانه است. به هیچ صورت نمی توان فارسی را از دری جدا فکر کرد، مراد من از کاربرد و استفاده ی نام درست در عرصه ی زبان است، نه تفکیک و جدا سازی.

2- زمانی که آقای کریم خرم، در اثر سبکسری و تعصب، همان عمل زشت را مرتکب شد، نبشته ی زیر نام "چند گپ با جناب عبدالکریم خرم" را در سایت خودم و دیگر رسانه ها به نشر سپردم که در آن نبشته کریم خرم را به تعصب، تنگ نظری و خامی محکوم کرده بودم. این نبشته هنوز در سایت من "در قلمرو فرهنگ و اندیشه" موجود است، بروید و بخوانید. وزارت فرهنگ ما بدستور پاکستان و افراطیون مذهبی توسط این پهلوان فلج شده بود و دست آورد وی را هر افغان آگاه می تواند ارزیابی کند. فکر می کنم، زشت ترین نبشته در مورد کریم خرم و عملکرد وی از این حقیر بود.

3- من بطور خلاصه، از چند مشاهیر نام بردم و با صراحت برای تان می گویم که زبان فردوسی، حافظ شیرازی، سعدی شیرازی، کمال خجندی، رودکی ثمرقندی، خیام نیشاپوری و مولانای جامی و سنایی و بیدل، همه یک زبان است، همان زبان ادبی کلاسیک دری. اگر به جای آن، ملت ایران یا مردم ما فارسی خطاب می کنند، در ماهیت و اصل زبان هیچ تغیری وارد نمی شود. بازهم تأکید می کنم که هدف من از کاربرد دقیق و درست زبان است. زبان فارسی بازمانده ی زبان پهلوی و لهجه ی متأثر شونده از زبان دری است. ولی به خاطر اینکه کلمه ی "دری" در زبان محاوره کمتر استعمال شده است و نفوذ کلمه ی فارسی و فارس بعد از دوره ی صفوی ها و استیلای آنان بر کشور ما نسل به نسل مورد استفاده بوده است و اکنون که آنان بخواهند روش و دگرگونی کلمه را از "فارسی" به "دری" بیان دارند ، شاید برای مردم عام نامانوس باشد، لذا کلمه پسوند"فارسی دری" را بکار می برند. این کار را با تأسف حتی استادان و دانشمندان ما نیز می کنند. تأثر من از یک بابت بسیار عمیق است، و آن اینکه به مردم و ملت خود در مورد بزرگی و عظمت زبان شان "دری" که مادر زبان فارسی است، صحبت می کنم و دلایل و استدلال علمی و تاریخی می آورم، اما این ها بالای من قهر اند که چرا عظمت زبان شان را آشکار می کنم؟ عجب!!
4- من هرگز طرفدار مخلوط کردن زبان ها نیستم و بارها به صراحت گفته ام که هر زبان باید در جای خودش سالم استفاده شود و هیچ نیازی به یک جا کردن نیست. من به تمام زبان های کشورم احترام می گذارم و به این عقیده استم که هرکدام آن بجای خودش درست استفاده شود. بطور مثال: وقتی من به زبان دری حرف می زنم، می گویم:«من به دانشگاه می روم» و وقتی به پشتو حرف بزنم، می گویم:« زه پوهنتون ته حم» . حالا، اگر ما در هردو جمله، واژه ها را تعویض کنیم، خلاف مقررات زبان عمل نموده، زبان را خوب و درست استفاده نکرده ایم.
5- من اشاره به کاربرد سالم در زبان دارم و زبان ها را به جای آن ها دقیق استفاده می کنم، این طریق درست آن است. اگر من شخصی را با پدرش به یک اسم صدا بزنم، عاقلانه نیست، باید هر کدام شان را با نام خود شان صدا زد.

به پرسش پنجم شما ، در بخش سوم پرداخته ام. یک بار دیگر تکرار می کنم که : منظور من از استفاده و کار برد درست زبان با نام درست آن است نه جدا سازی زبان!!! دوستان صاحب قلم ایرانی بنده ، با گفتار من موافق اند، اما قناعت هموطنان خود را تا هنوز حاصل نکرده ام.

شما به سلامت باشید. رفیع