اگرزن می شدم !

دخترمثل سیب !

عبدالواحد رفیعی

(درپاسخ به یک سوال ازیک رسانه : اگرزن بودی ؟ )

با توجه به جغرافیا وشرایط زمانی تولد من، اگراحتمالاً دختربه دنیا می آمدم وبعدا "زن " می شدم ،درقدم اول وبه طورقطع این امکان وجود نداشت که برای شما چیزی بنویسم . به طورحتم زنی می شدم مثل مادرم که درشانزده سالگی، زمانی که برای یاد گرفتن نماز و سوره شریف درمسجد پیش ملا رفته بود، دربرگشت مادرش به اوخبرداد:"پدرت تورا به شوی داد". مادرم با این خبرسرازفردای آن روزبه مسجد نرفت ودرهفده سالگی اولین فرزندش را که من باشم، به دنیا آورد . به احتمال نزدیک به یقین، من اکنون به جای استفاده ازانترنت ، باید هفت هشت تا بچه ونوه وعروس را مدیریت می کردم .

دراوایل سال های دهه پنجاه خورشیدی وقتی دریکی ازشهرهای سنتی درجنوب افغانستان دختری به دنیا می آمد ، دنیا برای او خیلی تنگ وتاریک وزود گذرمی بود . درسال های آخرآن دهه که دهۀ جنگ وجهاد بود، تولد دختردرقدم اول برای خانواده اش افسوس به همراه داشت واطرافیان با شنیدن تولدِ نوزادِ دخترمعمولا با صدایی شبیه به صیحه ی اسپ ناله می کردند : " وووووی دختره ؟ " با همین ناله ی کوتاه تمام فلسفه ی وجودی دختربودن دراین ساحه ودرآن زمان رقم می خورد . آنچنان دراین مورد نا امید می شدند که ازگفتنِ یک مبارک بادیِ ساده به والدین نیز اکراه داشتند . درحالیکه برای تولد پسرها " ولیمه " می کردند وشبی را مراسم ختنه سوران برگزارمی کردند، ولی تولد دختربا شرمساری تمام ودرسکوت برگزارمی شد. نه برای دخترکسی شب نشینی می گرفت ونه برای نام گذاری او کسی فکرمی کرد .نام او نیزدرردیف نام های مثلی زیور و زینت و گلثوم وازاین قبیل نام های رایج بود که مایه ی ازسنت ومذهب درآن شامل می بود .

تا ده سالگی احتمالا نام من برای فامیلم کاربرد داشت وبعد کم کم ازذکرنامم شرمنده می شدند. کوشش برآن بود که نامم فراموش گردد ودراین فراموشی، دخترفلانی می شدم . من ازآنجا که پدر اهل دانش داشتم احتمالا خوشبخت ترمی بودم ودرطی دوران ده سالگی مثل مادرم یکی دوسالی پیش آخند مسجد به مکتب می رفتم . وبا یاد گرفتن نماز و فوقش پنج سوره شریف، مرا ازمکتب می گرفتند.

کم کم دنیای من خلاصه می شد به دیگدان وتنوروکاریز و کوزه ی آب . پختن ودوختن دوهنرلازم بود که قبل ازعروسی باید یاد می گرفتم . دراین مورد چنان تحت آموزش سخت قرارمی گرفتم که گاهی فکرمی کردم اگربدون آموزش این دوهنربه خانه ی داماد پا بگذارم معامله بهم خواهد خورد . مثل همه زنانی که درسرزمین ما به دنیا می آیند محتویات "صندوق پاندورا" کم کم برای من نیزرونما می شد . با دیدن اولین خون، به پختگی برای زن بودن ومادرشدن می رسیدم .

زن بودن درجوامع ما به مثل درخت میوه است وکاربرد آن بسته به طعمِ آن می باشد.اگرمثل سیب شیرین وخوش مزه باشی برای مدتی سرزبان ها می افتی. به سان شاهدخت فنیقی که یک گاوی به شکل زئوس سرراه او سبزمی شد واورا فریفته به جزیره ی بخت ش می برد . (البته دراساطیرآمده که زئوس خودش را به شکل گاوی درآورد ولی اینجا گاو ها به شگل زئوس درمی آیند ) . چندین حاجی وارباب و ملِک و خان پشت درخانۀ پدرم صف می کشیدند برای مزمزه کردن طعم من. با رگباری ازطلا وگله، سراغم را می گرفتند . سرانجام به سان دخترآکریسیوس پادشاه آرگوس نصیب زئوسی ازنوع افغانی آن می شدم. بدینسان بدون اینکه فصل دختری را بگذرانم از کودکی، ناگهان مادرمی شدم وپا به زنانگی می گذاشتم . بدینسان اگرخوب صورت می بودم وقشنگ ، خیلی زود خانه شوهرمی رفتم .

یک روزِتمام، اهالی ده بیکارمی شدند تا مراسم عروسی "دخترفلانی" تمام شود ومن طی یک مراسم با شکوه ، می شدم "زن بهمانی" . شوهرم رفته رفته مرا فراموش می کرد ، درعین فراموشی اما ، زمانی به یادشان می افتادم که یا دل مرد هوای پروازداشت ویا داشتم درد زایمان می خوردم . بعد اززایمان می شدم مادر. اسم اولین فرزند پسرم روی من گذاشته می شد. "مادرفلانکی" . این نام برسرم می ماند تا که رفته رفته پیرمی شدم وشترِمرگ روزی پشت دروازه ی خانه می خوابید . فردای آن روز در یک تکه کاغذ خلاصه می شدم که روی آن نوشته بودند: "به مناسبت درگذشت همسرحاجی فلان و مادر داکتر بهمان ....." .

این البته سرنوشت خوشبختی من بود ولی اگردست ازپا خطا می کردم ودرغفلت جنون وجوانی ،زئوسی به صورت قو ازمن کام می گرفت، شاید به سان رخشانه به جرم نکرده ام سنگسارمی شدم .