مهمان قصر گلخانه!

مهمان قصر گذر کوتاه تحلیلی به مهمان چهار ساله قصر گلخانه دارد. با توجه به گذشت چهار سال از اولین انتخابات تاریخ سیاسی کشور مان کم کم به دومین انتخابات که بر مبنای مشارکت ملت برگزار می شود نزدیک میشویم .به هر حال افغانستان فعلا در حال گذر است هرچند که ما از اولین ریئس جمهور کشور توقع بیشتری داشتیم ولی متاسفانه که اینطور نشده بلکه در خیلی از زمینه ها ما برگشت به عقب را شاهد بودیم. از جمله اوضاع سیاسی امنیتی کشور تشدید پدیده ی تروریسم وفساد اداری در کشور.

خوب برحال این دوره هم بدون آنکه برای ملت ما منفعت زیادی داشته باشد به پایان رسید، بنا براین همه ی ملت باید تمام تلاشش این باشد که اشتباهات گذشته را تکرار نکنند و با دقت بیشتر به دنبال بهترین وشایسته ترین انتخاب باشند تا شاهد نتیجه آن در زندگی روز مره خودمان باشیم.

انتخابات سال 1383 که منجر به پیروزی حامد کرزی به عنوان اولین ریئس جمهور شدند، عواملی از قبیل قوم، منطقه وغیره تاثیر خاصی داشت عوامل متذکره نه تنها ما را به یک انتخاب بهتر نزدیگ می کند بلکه عوامل تبعیض قومیت، منطقه وغیره تشدید میگردد.

با توجه به تعریف بالا ما بخاطر اینکه بتوانیم یک انتخاب خوب داشته باشیم ناگزیر باید عملکرد چهارساله دولت مردان را تجزیه و تحلیل نموده واینکه آنان چقدر توانستند به شعارهای تبلیغاتی شان جامه عمل بپوشانند.برای ارزیابی عملکرد از جهات مختلف مثل همان شعارهای که خود همان افراد کاندید شده استفاده کرده و همان گزینه ها مورد ارزیابی قرارمیگیرد از جمله دموکراسی، آزادی بیان، آزادی مطبوعات ورسانه ها ، حقوق بشر که حقوق تمام ملت را در بر دارد، امنیت بازسازی توسعه واکتشافات، تحصیلات ومردم سالاری، آزادی مذهب وحاکمیت قانون و ... می توان اشاره کرد.

در نهایت هرچند که گزینه های زیادی است که باید مورد ارزیابی قرار گیرد ولی شاید تنها از عهده فرد یا یک مقاله خارج باشد من امید وارم که با مطرح کردن وتجزیه و تحلیل درست از اوضاع سیاسی گذشته کمک بزرگ برای تصمیم گیری هرچه بهتر مردم خویش فراهم کنم . من با اتکا به همین گزینه ها تلاش می کنم که تحلیل کوتاه وبدون قصد وغرض از گزینه های بالا داشته باشم .

دموکراسی دولتی است که کليه شهروندان آن، چه مستقيم و چه غير مستقيم و از طريق نمايندگان منتخب خود، از قدرت استفاده و وظائف مدنی خود را انجام می دهند.

دموکراسی مجموعه ای از اصول و روش ها است که از آزادی انسان دفاع می کند؛ دموکراسی نهادينه شدن آزادی است.

دموکراسی بر پايه حکومت اکثريت و حفظ حقوق فردی و اقليت ها استوار است. تمامی دموکراسی ها، ضمن احترام به خواست اکثريت، مدافع سرسخت حقوق اساسی افراد و همچنين گروه های اقليت هستند.

با توجه به تعریف بالا از دموکراسی می توان تجزیه و تحلیل کرد که چه اندازه دولت ما همسان با این تعریف جریان داشتند یا در عکس آن عمل کردند .از آنجایی که نمایندگان پارلمان از نتیجه انتخاب آرای ملت به قدرت رسیدند تا بتواند دولت را در تصمیم گیریهای مهم یاری رساند وبا توجه به تعامل نه چندان خوب دولت وپارلمان در چند سال گذشته ما نه تنها شاهد اجرای دموکراسی بودیم بلکه اختلافات را شاهد بودیم که گهگاه خیلی شدید بوده و دولت وپارلمان را به بی راهه کشانده این دو ارگان مهم سیاسی کشور را از اهداف اصلی اش دور میکردند .

آزادی گفتار و بيان به ويژه در زمينه مسايل سياسی و ساير مسايل عمومی شريان اصلی هر حكومت مردم سالار است. حكومت های مردم سالار بر محتويات بيشتر اظهارات كتبی و سخنرانی ها نظارت ندارند. بدين ترتيب در حكومت های مردم سالار معمولا صداهای متفاوتی در حال بيان نظرات و عقايد متفاوت يا حتی متضاد با حكومت ها هستند.

دولتهای تازه به دوران رسیده از آنجایی که که کمتر توان انجام گفته ها ووعده های خویش رادارند از این رو همیشه مورد انتقاد اندیشمندان و متفکران جامعه قرار میگیرند با توجه به انتقادها واعتراضها دولت موظف است که به اینگونه اعتراض ها گوش داده وبا تصمیم گیریهای درست چالشهای مورد اعتراض را پر کند.

موضوع مهم که همیشه از طرف جامعه منتقد مورد انتقاد قرار میگرفت دین و سیاست بود که این دو در کنار هم قرار گرفته و بجای اینکه در بهبودی اوضاع کشور کمک کنند در خیلی مواقع مانع بزرگ برای پیشرفت بحساب می آمدند. دولت ما هم مانند بعضی از دولتهای همسایه که قوانین آن بر اساس معیارهای دینی تدبیر یافته است بنا در موارد که این گونه انتقادها مطرح می شود بجای اینکه دولت مردان بدنبال راه حلی منطقی باشند همیشه با بنیادگرایی برخورد کرده افراد منتقد را با اعمال خشونت آمیز روبرو کرده وگاها آزادی آنرا صلب کرده ویا زندگی آنهارا ازایشان میگیرند، مثل محکومیت کاملا بی مورد پرویز کامبخش وغیره .با توجه به این برخوردها واحکامهای صادره می توان چنین تحلیل کرد که دولت مردان بنیادگرا شاید توان این را نداشته باشد که از تئوریهای دینی وسوء استفاده های دینی که می شود دفاع کرده واز راهی منطقی پاسخگو باشد با این وجود همیشه بدنبال آخرین راهکار یعنی به بند کشیدن افراد منتقد سعی در فروپاشی چنین عقاید را دارد.

در جامعه مردم سالار، مطبوعات نبايد زير نظر حکومت کار کنند. در دولت هاى مردم سالار، نه وزارت اطلاعاتى براى کنترل مطالب روزنامه ها يا فعاليت خبرنگاران وجود دارد، نه شروطى براى بررسى صلاحيت خبرنگاران و نه اجبارى براى اين که خبرنگاران به اتحاديه هاى زير نظر حکومت بپيوندند. مطبوعات آزاد، مردم را آگاه مى سازد، گردانندگان را مورد سوال قرار مى دهد و شرايطى را براى مباحثات منطقه اى و سراسري، فراهم مى کند.

آزادی مطبوعات هم مانند آزادی بیان در خیلی از موارد دیده شده که مورد تحریم شدید دولت قرار گرفته ویا خیلی از رسانه ها ی آزاد بخاطر بقا تلاشش این بوده که اشتباهات دولت مردان را نادیده گرفته و با تحلیل متفاوت سرپوش روی اینگونه موارد گذاشته است پس نتیجه میگیرم که این آزادی بیان آزادی مشروط به زنده ماندن است نه آزادی واقعی.

اما در باره حقوق بشر

تمام انسان ها با حقوق مسلمى به دنيا مى آيند. اين حقوق بشر به مردم اجازه مى دهد كه زندگى شرافتمندانه اى را پيشه كنند ــ بنابراين هيچ حكومتى نمى تواند اين حقوق را اعطا كند، ولى تمام حكومت ها موظف به حفظ آن هستند. آزادى كه بر پايه عدل، بردباری، شرافت و احترام ــ بدون در نظر گرفتن قوميت، مذهب، ارتباط سياسى يا موقعيت اجتماعى ــ شكل مى گيرد به مردم اجازه مى دهد تا در پى اين حقوق اصولى باشند. در حالى كه نظام هاى استبدادى حقوق بشر را نفى مى كنند، جوامع آزاد براى رسيدن به آن ها همواره در تلاش اند.

با توجه به تعریف حقوق بشر در بالا همانطور که ذکر شد دولت موظف به حفظ حقوق ملت بدون در نظر گرفتن قوم منطقه وغیره هستند .ولی متاسفانه در موارد زیاد دیده شده که دولت نه تنها حافظ این حقوق است بلکه در ایجاد تنشهای قومی منطقه ای وغیره نقش بسزایی داشتند، مثلا حمله کوچیهای مسلح به مناطق بهسود و غیره.

ایجاد امنیت اصلی ترین وظیفه دولت است که بتواند با استفاده از قدرت واختیارات در دست داشته خویش برای آرامش وامنیت ملت خویش تلاش کرده و هرگونه عواملی که باعث ناامنی می شود بدون در نظر داشتن احساسات منطقه ای وغیره سرکوب کند ولی بازهم متاسفانه دولت در این امر کوتاهی کرده بلکه در خیلی موارد این نابسامانیها را از منطقه ای به منطقه ی دیگر هدایت وراهنمایی کردند که نتیجه آن تقویت گروهک تروریستی طالبان وتشدید پدیده شوم تروریسم وکشاندن این گروهک از مناطق جنوبی به مناطق شمالی و مرکزی و غیره شدند .

در زمینه بازسازی باید نوشت هرچند که پروژه های محدود آنهم در مناطق مشخص به اجرا گذاشته شده که قابل توجه نیست .از آنجایی که دولت تازه به دوران رسیده سخت مورد توجه جامعه جهانی بوده متاسفانه دولت مردان نتوانسته اند از این توجه ویژه استفاده کرده آنرا در امر بازسازی کشور مان مدیریت کنند بلکه باعث منصرف شدن خیلی از کشورها در امر بازسازی کشور شدند که خودبخود ضعف دیپلماسی را هم آشکار می کند.

توسعه واکتشافات هم جزء اساسی ترین وظیفه دولت است که با استفاده از نیروهای متخصص در این زمینه باعث توسعه واکتشافات منابع زیر زمینی کشورمان می شدند که متاسفانه بازهم کوتاهی دولت را شاهد هستیم .آزانجایی که کشورما دارای بیشترین آبهای روان در منطقه بوده ولی تا هنوز نتوانسته اند از این آبها در مسیر توسعه کشاورزی وصنعت برق که مشکل فعلی کشور مان محسوب می شود استفاده کنند، واز طرف دیگر کشور ما بزرگترین منابع زیر زمینی را در اختیار دارد ولی در مدت استقرار حکومت در افغانستان نتوانستیم برنامه مشخصی برای استخراج منابع زیر زمینی کشورمان داشته باشیم تا درآینده نه چندان دور شاهد رشد زیر ساختهای اقتصادی کشور مان باشیم که اینطور نشد که بازهم جای تاسف اش باقی است .

تحصیلات عالی هم حق همه مردم است که دولت باید اجرا وبه تحقق رساندن آنرا جزء اصلی ترین وظایف خود بداند در طول چند سال گذشته همانطور که در بالا عرض شد توجه جامعه جهانی در امر بازسازی بودند که این توجه در زمینه ی تحصیلات عالی بوده است که خیلی از کشورها برای ارتقاء سطح علمی کشورمان اعلام آمادگی کرده بودند و در همین راستا زمینه ی بورس های ادامه تحصیل در خارج هم مهیا گردیده بود که بازهم با مدیریت ضعیف دولت مردان این بورسیه های تحصیلی بیشتر حیف و میل صاحبان قدرت شدند تا اینکه به اشخاصی که لیاقت آنرا داشتند برسند.

در زمینه آزادی مذاهب

تمام شهروندان بايد در زمينه باورهای مذهبی آزادی دنباله روی از درونشان را داشته باشند. آزادی مذهب شامل حق عبادت تك نفره يا گروهی، در جمع و يا در خلوت و مشاركت در مراسم مذهبی، اجرای مناسك و آموزش دين بدون ترس از آزار حكومت يا گروه های ديگر جامعه است.

البته در این باره عرض کنم که حرکات خوبی از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی دومذهب بزرگ کشور مان به اجرا گذاشته شده اند که قابل تقدیر است.

حاكميت قانون بدان معنا است كه هيچ فردی، چه رييس جمهور و چه يك فرد عادى از قانون بالاتر نيست. حكومت هاى مردم سالار، قدرت را از طريق قانون به كار مى بندند و خود ملزم به اطاعت از آن هستند.

قوانين بايد در جهت خواسته هاى مردم و نه هوس شاهان، زورگويان، مقامات نظامی، رهبران مذهبى يا احزاب خود گماشته باشد.

مردم در حكومت هاى مردم سالار مشتاق پيروى از قانون هستند، چرا كه از قواعد و دستورات خودشان اطاعت مى كنند. هنگامى كه قانون توسط مردمى گذاشته مى شود كه بايد از آن اطاعت كنند عدالت به بهترين نحو ممكن برقرار مى شود.

براى حاكميت قانون، يك دستگاه قدرتمند و مستقل قضايى لازم است كه داراى اختيار، اقتدار، دارايى و اعتبار لازم جهت زير سوال بردن مقامات حكومتى و حتى سران عالى رتبه در برابر قوانين و دستورات مملكتى باشد.

در مدت چهار سال که گذشت متاسفانه دیده شد که حاکمیت قانون فقط برای ملت به اجرا گذاشته می شد البته در اکثر جاها افراد با تقبل کردن هزینه های سنگین به عنوان رشوه از حاکمیت قانون فرار می کردند ولی این حاکمیت قانون در خود دولت هیچ وقت به اجرا گذاشته نشد اگر اجرا می شد شاید ما شاهد اوج فساد اداری و رشوه خواری های بزرگ و زمین خواری از طرف دولت مردان نبودیم.

با این تجزیه وتحلیل از دوران چند ساله آقای کرزی و همکارانش چنین نتیجه می توان گرفت که اگرعملکرد دولت ایشان در رتبه بندی پنچ گزینه ای خیلی خوب، خوب، متوسط، بد، وخیلی بد مطرح شود از نظر من این دولت رتبه بد را به خودش اختصاص داده است .

با توجه به گذشته دولت کرزی و تحلیل مختصری از آن امید بر آن است که دیگر عوامل نظیر منطقه قوم وغیره در انتخاب ما تاثیر نداشته بلگه با اتکا به عملکرد وگذشته افراد وبا آگاهی کامل از شرایط داوطلب مثل توانیهای فردی ودانش فردی وتجارب آن برای پست ریاست جمهوری برای کاندید ریاست جمهوری داشته تا شاهد برگزاری یک انتخابات موفق ودر عین حال کارآمد را داشته باشیم .