محاکمه کامبخش و قضات قوه قضائیه افغانستان

فلم "دوازده" فلم جالب و آموزنده ای که باید قضات افغان یکبار آنرا ببینند.

با آنکه تلاش های بین المللی درقبال آزادی بدون قید و شرط پرویز کامبخش جریان دارد ولی پرویزهنوزهم درزندان بسرمیبرد و منتظر ختم مهلت یک هفته ای است که درجلسه قبلی دادگاه تجدید نظر بدلیل مریضی ای که داشت، تقاضای آنرا کرد.

بزودی روزدادگاه تجدید نظر فرا میرسد، روزی که پرویز کامبخش باردیگر بعد از صحت یابی درآن حاضرمیگردد و از دوسیه اش دفاع میکند.

هفته قبل کامبخش به دلیل ناجوربودن صحتش ازدادگاه تجدید نظردرخواست یک هفته مهلت نمود تا بتواند با حالت بهتر و آرامش خاطر کامل از خودش دفاع نماید، زیرا به گفته او؛ " مسئله زندگی و مرگ است، و باید صحتمند باشد تا بتواند بخوبی از خود دفاع نماید".

این بار پرویز با دستان بسته به دادگاه حاضرشد، درحالیکه نباید با یک ژورنالیست متهم اینطوررفتارگردد، اما اینجا افغانستان است؛ دزدان، قاچاقیان، مجرمین و آدم کشان ازسوی مسئولین تقدیرمیگردند اما یک ژورنالیست یا یک آزاد اندیش اینطورتوهین، تحقیر وشکنجه روحی میگردد.

چندی پیش قوه قضائیه کشور رهایی عاجل کامبخش را مشروط به معذرت خواستن وی درحضوررسانه ها اعلام کرد که خود فشار و ضربه آشکار برآزادی مطبوعات، رسانه ها و اهالی مطبوعات است و میتواند پیامدهای بدتری را برای فعالان رسانه ها درپی داشته باشد.

با شنیدن اینکه مهلت یک هفته ای به پایان میرسد، خواستم فلم جالب و دیدنی ای را به قضات قوه قضائیه افغانستان معرفی نمایم تا قبل از تصمیم گیری درزمینه پرویز کامبخش حداقل یکبارآنرا ببینند و با دیدن آن درتصمیم گیری هایشان درقضایا دقت بیشتری بخرچ دهند، زیرا "مسئله زندگی و مرگ است" و دقت و سنجش دقیق درتصمیم گیری های مهم و حیاتی که تعیین کننده مرگ یا زندگی یک انسان باشد پیش شرط است.

فلمی ازکشوری که به ضم این قضات سالها دشمن این مرز و بوم بوده است؛ فلم دوازده ساخته نیکیتا میخالکوف فیلمسازمطرح روسیه.

فلم دوازده محصول سال 2007 ساخته نیکیتا میخالکوف

صحبت درمورد فلمیست که سال پار درجشنواره بین المللی ونیز شرکت نموده بود و کارگردان آن، آقای میخالکوف، درختم جشنواره جایزه تقدیراز فعالیت های جمعی اش را کسب کرد.

فکرمیکنم، فقط با یکباردیدن یک فلم نمیشود درباره آن نقدی و یا مطلب درخورتوجه ای نوشت، بدان سبب هدف از این نوشته نقد فلم نه بلکه معرفی مختصر فلم به قضات افغانستان است، خصوصاً به آنعده قضاتی که درتصمیم گیری درمورد دوسیه پرویزکامبخش نقش دارند.
با آنکه موضوع قضیه و دادگاه درداستان این فلم با قضیه پرویزکامبخش بکلی فرق دارد، اما مسئله مهم که درآن فلم مطرح است و باید قضات افغانستان هم به آن توجه داشته باشند، اینست که چگونه یک شخص محاکمه میگردد و براساس چه فاکت ها، معلومات، دلایل، گواه ها، مدارک و استدلال تصمیم نهایی اتخاذ میگردد.

با اینکه این فلم کاپی جدید فلم "دوازده مرد خشمگین" محصول سال 1957 و ساخته سیدنی لومیت است، اما کاپی بودن آن هیچ تاثیرمنفی بالای آن نگذاشته و فلم دارای قوت خود است و ویژگی های خاص خود را دارد.

درقدم اول موضوع فلم مهم است، زیرا بحث ما روی محاکمه و طرز اجرای دادگاه است. دراین فلم قراراست یک جوان چیچینی که متهم به قتل پدراندر روسی خود است، محاکمه گردد. با آنکه دراین فلم لوکیشن ها و مکان های محدودی استفاده گردیده است و اکثر قسمت های فلم درداخل جمنازیوم ورزشی یک مکتب میگذرد، جایی که درآن باید تصمیم نهایی درباره جوان چیچینی توسط دوازده نفرگرفته شود، اما با محدود بودن لوکیشن ها، فلم قوی و جذاب است و هرلحظه آن توجه بیننده را بخود جلب مینماید.

لوکیشن های خارجی آن نیزانگشت شمار اند، درآغاز قبل از یکجا شدن دوازده نفر برای تصمیم گیری و بعداً هم درامتداد فلم درچند فلش بک صحنه ها و نماهای خارجی دیده میشود. فلم هایی که لوکیشن های محدود و موضوع حساس داشته باشند، کارگردانی آن به مراتب مشکل تراز فلم هایی است که لوکیشن های آنان بیشتراند، زیرا درآن صورت کارگردان محدودیت زیادی دارد، اما آقای میخالکوف کارگردانی آنرا به بسیارظرافت و قوت انجام داده است با آنکه خود درآن نقش عمده ای را بازی میکند.

درپهلوی قوت کارگردان دراستفاده ازخلاقیت های هنری اش درنورپردازی، استفاده ازنماد ها و سمبولها، انتخاب دقیق بازیگران و بازی های عالی و جذاب و ایجاد تعلیق وجذابیت، تا آخرفلم بیننده نه یکبار بل چند بارگول کارگردان را میخورد و هرآنچه پیش بینی میکند که اتفاق میافتد درست متضاد آن اتفاق میافتد و این گونه تا فلم به پایان میرسد، بیننده درجایش میخکوب میگردد بدون آنکه بفهمند چه زود گذشت.

در تئوری، نشستن چند نفر در یک اتاق یا یک سالن و بحث کردن راجع به موضوعی خیلی خسته کن به نظرمیرسد اما درعمل دراین فلم فضایی را که این کارگردان قوی خلق کرده است اصلاً خسته کن نیست.

دوازده نفرهرکدام با سوابق مختلف باید درمورد زندگی یا مرگ جوان چیچینی تصمیم بگیرند؛ یک تهیه کننده تلویزیون که شخص دودل و مردد است، موسیقی دان پرشور، تکسی ران نژاد پرست، داکترمجهول و مشکوک، یک بازمانده هولوکاست، یک مسئول قبرستان ازجمله این دوازده نفراند. زمانی میرسد که همه برعلیه جوان رای میدهند فقط بجزازیک نفر، آنجاست که فلم به نقطه اوج خود میرسد، و این یک نفر با یک رای مخالف همه تنها باقی میماند آنهم بخاطریکه منطق، دلایل و مدارک و گواه های موجود اورا قانع نساخت تا علیه جوان چیچینی رای بدهد، درحالیکه مسئله مرگ یا زندگی یک انسان فقط با کمی بی توجهی او رقم میخورد، وآنگونه دوباره فلم رو به نشیب میشود و ادامه میابد.

خلاصه دراین فلم، ازاول تا آخر حس انسانیت و انسان دوستی دیده میشود؛ نتایج مباحث هیئت تصمیم گیرنده چند بارعلیه زندانی متهم به پیش میرود ولی باز با کشمکش روبرو میشود و سرآخرپس به نفع جوان چیچینی تمام میشود، اینگونه درلابلای داستان فلم و بازگویی تجارب مختلف این دوازده نفر کارگردان دررساندن پیامش دراین فلم موفق بوده است؛

" اینکه حتی یک رای هم میتواند کارساز باشد" ، " اینکه بیاییم برای قضایای مهم و حیاتی، ازهیچگونه امکان ها و احتمالات و فرضیه هایی که بتواند نتیجه تصمیم گیری مان را تغییرمثبت بدهد، خصوصاً زمانیکه زندگی و مرگ یک انسان مطرح است، دریغ نکنیم" که بستگی به این دارد که قضات افغانستان چه تعریفی از انسانیت دارند.

امید میرود قضات افغانستان بخصوص آنانیکه در دوسیه پرویز کامبخش تصمیم میگیرند، این پیشنهاد را بشنوند یکبار حتماَ این فلم را ببیند هرچند باید بازهم تاکید کرد که کامبخش دراین قضیه بیگناه است و این رفتارقضات نقض آشکارآزادی بیان درکشور میباشد، زیرا کامبخش کاری نکرده است که سزاوارمرگ باشد، بلکه این ملایان و آخوندهایی که اداعای شان همه جا را پرکرده است، باید به کنجکاوی این جوان احترام گذاشته و به سئوالات او پاسخ معقول میدادند نه حکم اعدام.

این نیز خوب خواهد بود، که تلویزیون های خصوصی ایکه فلم های خارجی به نمایش میگذارند، درهمین روزها که محاکمه کامبخش درجریان است، یکباراین فلم را به نمایش بگذارند، تا مردم هم این فلم زیبا را ببینند.