افتتاح جاده ای بنام "قربانیان جنگ"

درتاریخ 21قوس که مطابق است با 12 دسمبر 2013، جاده ی بنام "قربانیان جنگ" به ابتکار سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان AHRDO به همکاری وزارت اطلاعات و فرهنگ، شاروالی کابل، کمسیون مستقل حقوق بشرافغانستان، بعضی رسانه ها و نهادهای مدنی در کابل افتتاح گردید. نام گذاری این جاده در واقعیت امر برآیند بیش از هفت ماه تلاش های پیگیر در قسمت جمع آوری حدود 10هزار امضاء از شهروندان مختلف کشور می باشد. بعد از جمع آوری امضاها، سازمان AHRDO برای دادخواهی و مشارکت نهادهای دیگر چون وزارت محترم اطلاعات و فرهنگ، شاروالی کابل ، جلسات متعددی را انجام داد، تا اینکه نهادهای متذکره به خاطر افتتاح سرک"قربانیان جنگ" توافق و حمایت خویش را اعلام داشتند؛ سپس سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان AHRDO درین زمینه محفلی را برگزار نموده و عملآ جاده را که در ناحیه دوازده کابل قرار دارد و به محبس پل چرخی منتهی می گردد را بنام "جاده قربانیان جنگ" مسمی نمود.

درین محفل رئیس کمسیون مستقل حقوق بشرافغانستان، مشاور وزارت اطلاعات و فرهنگ آقای جلال نورانی، معین شاروالی کابل اقای علومی، رئیس ناحیه 12 آقای صفی الله عبدی، ملا مدیر منشی شورا علماء ناحیه 12، اهالی بزرگان منطقه ، قربانیان جنگ و اکثریت ریش سفیدان و بزرگان محل اشتراک ورزیده بودند.
شکی نیست که بیش از سی سال جنگ و منازعه تاثیرات مخرب و ویرانگری را روی زیر ساخت ها و بخش های مختلف جامعه به جا گذاشته است. درین دوره زمانی حدود یک و نیم ملیون انسان شهید، کشته، معلول، ناپدید و یا متواری گشته اند. و اما پیامدهای منفی جنگ را بیشتر از همه خانم ها و اطفالی یدک می کشند که سرپرست فامیل شان را در جریان جنگ های داخلی از دست داده اند. رنج و مشقت آنان را کسانی می توانند به خوبی درک کنند که خودشان داغ دیده باشند و یا سرنوشت همسانی با بازماندگان و قربانیان جنگ داشته باشند، نه آنانیکه مردم را قربانی نموده اند و از دردهای آنان چیزی نمی دانند.

هفته قبل جمعی از بازماندگان و خانواده های قربانیان جنگ، یگ جا باهم گردهم آمدند، تا نتیجه ماه ها تلاش خودرا جشن بگیرند، زیرا بعد از یک مدت تلاش پیگیر و طولانی بعضی نهادهای حقوق بشری بالاخره توانستند جاده ی را بنام "قربانیان جنگ" در تاریخ کشور ثبت نمایند، با وجودیکه قبلا نیز در بعضی نقاط کشور نام گذاری اندکی صورت گرفته بود اما با آنهم نمی توانست که آرزوی قربانیان جنگ را بر آورده سازند. در محفل که به بدین منظور از طرف سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان به همکاری وزارت اطلاعات و فرهنگ، شاروالی کابل، کمسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، شوراهای قربانیان جنگ در21 قوس 1392 در جاده که به محبس پلچرخی منتهی می گردد برگذار شده بود، یکی از قربانیان چنین ابراز نظر کرد:" امروز احساس می کنیم ذره ای از درد ما التیام یافته، ما امروز درین مکان با نام گذاری این جاده احساس آرامش می نمائیم و به این باور هستیم که این محل در آینده ها برای ما مکانی خواهد بود تا از سکوی آن صدای خودرا بلند نموده به گوش جهانیان برسانیم، خاطرات خودرا تجلیل نموده ودردهای خودرا باهم شریک سازیم."

خانم سمر عاملین جنایت را به اعتراف، و قربانیان جنگ را به عفو و بخشش دعوت نموده گفت:"تمام ساکنین افغانستان، در دوره های مختلف رنج دیده اند، بنابراین ما نمی توانیم که تاریخ افغانستان را پنهان و فراموش کنیم حداقل باید اعتراف به خشونت و ظلمی که صورت گرفته است و جنایات که کرده اند نمایند تا مردم آنان را ببخشند، زیرا اعتراف به جنایت که صورت گرفته خود التیامیست برای دردهای قربانیان." درین محفل خانم سمر وعده نمود که یک منار یاد بود از طرف کمسیون مستقل حقوق بشر روی "جاده قربانیان جنگ" ساخته خواهد شد. وی گفت:" به احترام تمام قربانیان جنگ های افغانستان کمسیون مستقل حقوق بشر به زودی منار یادبودی را درین مکان خواهد ساخت. ازین پس قربانیان می توانند درین مکان دور هم جمع شده و محافل شمع افروزی و برنامه های خودرا داشته باشند."
و اما آقای علومی نیزو روی موضوع قربانی تاکید نموده گفت: " در افغانستان هیچ کسی نیست که قربانی نشده باشد، باید از خاطرات جنگ بیاموزیم و بجای خریدن تفنگچه های پلاستیکی برای اطفال خود توپ و قلم بخریم." وی نیز روی صحبت های خانم سمر تاکید بیشتر نموده گفت:" ظالمان باید از مردم معذرت بخواهند من امید دارم که کسانیکه مردم را قربانی کرده اند باید از خانواده های آنها و قربانیان جنگ عذرخواهی کنند " در اخیر ایشان نیز روی ساختن مناریادبود از طرف شاروالی کابل تاکید نموده گفت" درین مکان به زودی شاروالی کابل نیز یک منار یادبود به خاطر احترام به روح قربانیان افغانستان خواهد ساخت تا همه ساله از قربانیان درین مکان مراسم یادبود به عمل آوریم." علاوه بر آن مشاور ارشد وزارت اطلاعات و فرهنگ آقای جلال نورانی نیز درین برنامه حمایت خویش را از نام گذاری جاده اعلان نموده و ضمنآ تجربیات خویش را با مردم محل شریک ساخته گفت:" همین لحظه ما در جای قرارداریم که در این منطقه چند وقت پیش گور دسته جمعی را پیدا کردند من از زبان شاهدان عینی شنیدم که می گفتند "اول مردم را گروهی رگبار می کردند و سپس آنان را در گودال انداخته به شکل دسته جمعی دفن می کردند، اما یک تعداد شان که زخمی بودند، می خواستند بیرون شوند اما روی آنها خاک می ریختند، حتی مردم می دیدند که خاک که سر گودال ریخته شده بود برای مدت زمان زیادی تکان می خورد و نشان میداد که یک تعداد شان هنوز زنده اند و این فاجعه ایست که بار ها در کشور ما رخ داده است.

سپس در مراسم قطع نوار و گذاشتن اکلیل گل آقای بشارت رئیس اجرای سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان ضمن اظهار تشکر از همکاری نهادهای متذکره گفت: " امید است که این گام کوچک، اغاز یک نوید بزرگی برای رسیدگی به حقوق اساسی قربانیان در امر پروسه مستندسازی، حقیقت یابی، یاد بود و تحقق صلح پایدار توام با عدالت در افغانستان گردد. اما نام گذاری این جاده بنام "قربانیان جنگ"، با توجه به بهای سنگینی که خانواده قربانیان با از دست دادن عزیزان شان در دوران جنگ و منازعه پرداخت کرده اند، یک گام کوچک بوده اما بسنده و کافی نیست و ما پلان های کلانتری دراین زمینه داریم."

اما با توجه به شرایط شکننده امنیتی، فساد اداری، افزایش خشونت و تلفات ملکی و بخصوص فقدان اراده سیاسی برای اجرای عدالت در کشور،‌ گرد همایی امروزی و محفل نامگذاری یک جاده بنام قربانی بخش کوچک از تلاش های وسیع برای دسترسی به صلح پایدار و عادلانه میباشد و تا هنوز راه طولانی و دشواری پیش رو است، بناء، ما ضرورت به تلاش های همه جانبه در ابعاد وسیع نهاد های دولتی و غیر دولتی، مردم و گروه های متضرر و قربانی داریم تا بتوانیم یک جنبش وسیع عدالت خواهی را برای تقویت حاکمیت قانون، رسیدگی به تخطی های گذشته حقوق بشری و تامین صلح و ثبات ایجاد نماییم.

یاد بود بخش مهم از اذعان به درد و رنج های تاریخی خانواده های قربانی محسوب میشود که تاثیرات عمیق مثبت روانی، تقویت حس همکاری و همنوایی میان گروه های مختلف، ارج گذاری از فدا کاری ها وشهامت گروه های متضرر دارد. از طرفی، یادآوری گذشته و حفظ حافظه جمعی نوعی همدردی با قربانیان جنگ است که باید در یک چارچوب کلان ملی مورد بحث قرار گیرد. بنا بر این، همه مردم، از اقشار مختلف جامعه، مسئولیت نگهداری و حفاظت از ارزشهای تاریخی و ملی دارد تا بتواند از تکرار فاجعه و خشونت دوامدار جلوگیری نموده وپایه گذار یک ملت مبتنی بر عدالت و برابری و صلح باشد.

اما گذار از یک جامعه جنگ زده و بحرانی به یک جامعه دموکراتیک، مرفه وآزاد که مبتنی بر ازرشهای حقوق بشری، اذعان به جرایم گذشته و حاکمیت قانون باشد، یک پروسه خیلی پیچیده و دارای لایه های مختلف میباشد که فرا تر از ظرفیت یک و یا هم چندین نهاد میباشد. همچنین، یاد بود یک بخش کوچک از مولفه های عدالت انتقالی در مورد تخطی حقوق بشری گذشته محسوب میشود که پروسه حقیقت یابی، مستندسازی، پرداخت خساره به خانواده های قربانی و تعقیب عدلی و قضایی مجرمین مهم ترین انها میباشند. بناء گذار از جنگ به صلح کاری بی نهایت دشوار بوده که به تمام ظرفیت های اداری و تخنیکی، اندیشه های متنوع، پیگری لازم وتلاش های همه جانبه مردم را ضرورت دارد.